II Festiwal Literacki im. Edwarda Kupiszewskiego
Ostrołęka, wrzesień 2011
II Festiwal Literacki im. Edwarda Kupiszewskiego
Poeci małych ojczyzn. Można przewrotnie sformułować tezę, że każdy poeta jest poetą małej ojczyzny, niezależnie od tego, w jakiej formie, odsłonie, stężeniu i ewentualnie: czy w ogóle pojawia się ona w jego twórczości. A dzieje się tak pewnie z organicznej przyczyny – faktu naturalnej przynależności do źródła. Wpływ miejsca, czasu i okoliczności małej ojczyzny na kształt i rdzeń wrażliwości twórcy jest niezaprzeczalny, różnica tkwi oczywiście w tym, czy będzie to wpływ implicite, explicite czy par excellence.
Można być więc względnie spokojnym o to, że poeci zamkną, utrwalą i unieśmiertelnią w twórczości swoje małe ojczyzny. Jest jeszcze pytanie o przeciwnym wektorze: czy i jak małe ojczyzny pamiętają o swoich autorach?
Ostrołęka, stolica folkloru kurpiowskiego, pełne uroku i niezwykle gościnne, jedno z ważniejszych miast północno-wschodniej Polski, dba o swoich poetów. Zarówno o żyjących, jak i o tych, których już zabrakło. Druga edycja Kupiszewiady, jeden z wielu przejawów tej dbałości, pokazała, jak skutecznie zaangażować młodych i starszych twórców, krytyków, redaktorów, bibliotekę, kilka stowarzyszeń i urzędów i – tak po prostu – przyjaciół słowa, by wspólnie stworzyć imprezę, na której przypomina się sylwetki i twórczość nieżyjących autorów, a jednocześnie promuje dzisiejszych.
II Festiwal Literacki im. Edwarda Kupiszewskiego rozpoczął się 28 września debatą literacką na temat „Poeci małych ojczyzn”, prowadzoną przez poetę, krytyka i niezwykłego animatora życia literackiego – Karola Samsela z Ostrołęki, zaangażowanego w temat nie tylko na użytek festiwalu (o tym później). Do rozmowy zostali zaproszeni: Izabela Fietkiewicz-Paszek (Kalisz), Teresa Rudowicz (Kalisz), Henryk Gała (Łomża), Kazimierz Sopuch (Gdynia), Alfred Sierzputowski (Ostrołęka), Teresa Kupiszewska (Ostrołęka), Irena Maliszewska (Ostrołęka) i Dariusz Łukaszewski (Kadzidło).
Zeszłoroczny festiwal przywoływał postać Edwarda Kupiszewskiego, tegoroczna edycja poświęcona była kolejnym dwóm wielkim poetom ziemi ostrołęckiej: Dionizemu Maliszewskiemu (1931-1988) i Mieczysławowi Czychowskiemu (1931-1996). Ich twórczość, działalność, ale i osobiste o nich wspomnienia pojawiły się więc na pierwszym planie debaty. Wypowiedzi literatów i krytyków zostały wzbogacone niezwykle osobistymi głosami wdowy po Dionizym, Ireny Maliszewskiej i wdowy po Edwardzie, Teresy Kupiszewskiej, która odczytała m.in. list siostry Mieczysława Czychowskiego.
Debata była także okazją do prezentacji poetki innej małej ojczyzny – Wandy Karczewskiej, a tym samym do zaproszenia zebranych do Kalisza – na pokrewny Kupiszewiadzie I Ogólnopolski Festiwal Poetycki im. W. Karczewskiej (18-19 XI 2011), który oprócz promowania współczesnej poezji, inauguruje działania zmierzające do przywrócenia twórczości patronki. Teresa Rudowicz przedstawiła sylwetkę Wandy Karczewskiej i jej związki z Kaliszem. Głos w sprawie zabrał także prowadzący debatę, Karol Samsel, który łączy niejako obydwie inicjatywy, ponieważ uczestniczy w trwającej od kilku miesięcy, zainicjowanej przez Stowarzyszenie Promocji Sztuki Łyżka Mleka (organizatora kaliskiego festiwalu), akcji powrotu do twórczości pisarki: będzie redaktorem planowanego na 2013 wydawnictwa o charakterze monografii, a w listopadowej imprezie – uczestnikiem debaty poświeconej pisarstwu Karczewskiej.
Po południu odbył się happening „Poezja jest w Arce” – ostrołęccy i zaproszeni poeci czytali wiersze z okien Miejskiej Biblioteki Publicznej. Pomiędzy wierszami przygrywało trio w składzie: Mateusz Cwaliński (akordeon), Jakub Pazio (flet poprzeczny) i Michał Gumkowski (wiolonczela).
Dla przypadkowych przechodniów biblioteka stała się dzięki tej akcji czymś znacznie więcej niż magazyn książek, czymś co żyje i co nie jest nudne – mówiła Sabina Malinowska, zastępca dyrektora MBP w Ostrołęce, dobry duch festiwalu, który wraz z dyrektorem Mieczysławem Romanikiem i pracownikami biblioteki dyskretną obecnością i nieustanną gotowością do pomocy perfekcyjnie spinali organizację imprezy.
Kolejnym punktem programu był koncert piosenki literackiej w wykonaniu Teatru Piosenki 21 pod kierunkiem Tadeusza Kowalewskiego, a zaraz po nim rozstrzygnięcie XIX konkursu literackiego im. Dionizego Maliszewskiego „I chcę tej ziemi być wierny…” i prezentacje zwycięskich tekstów.
Nagrody główne w konkursie:
I Agnieszka Marek – Bielsko-Biała
II Marcin Tomczak – Ostrołęka
III Agnieszka Ochenkowska – Ostrołęka
III Filip Woźniak – Płock
IV Magdalena Bialik – Suchodół
równorzędne wyróżnienia:
Paulina Gąsior – Jugowa
Dorota Suwała – Gostynin
Piotr Wilczyński – Zduńska Wola
Drugiego dnia festiwalu poezja jeszcze bardziej zdecydowanie wyszła z biblioteki – zaproszeni goście udali się do szkół Ostrołęki i pobliskich miejscowości i tam prowadzili literackie lekcje.
Festiwal w Ostrołęce trwa. Uroczyste ostatnie dni września są jedynie początkiem literacko intensywnej jesieni w tym mieście. Planowane są warsztaty literackie, spotkania autorskie w Arce (m.in. 6 X ze Zbigniewem Masternakiem, 20 X z Arkadiuszem Kruczykiem i Adamem Ladzińskim, 17 XI z Romualdem Mieczkowskim z Wilna), wieczór rumuński (10 XI), prelekcje Romualda Mieczkowskiego o Czesławie Miłoszu (17 i 18 XI), wystawa „Poeci małych ojczyzn – Mieczysław Czychowski i Dionizy Maliszewski” (MBP 29 IX – 31 XII), kiermasze książek, lekcje literackie dla młodzieży (X-XI), jednodniówka festiwalowa „Wieści z Narwi”, tom wierszy wyróżnionych i nagrodzonych w tegorocznej edycji konkursu im. Dionizego Maliszewskiego i inne działania, którymi organizatorzy – Miejska Biblioteka Publiczna w Ostrołęce. Stowarzyszenie Przyjaciół Bibliotek i Książki w Ostrołęce i Towarzystwo Przyjaciół Ostrołęki – pod patronatem portalu www.literaci.eu i redakcji Poezji dzisiaj skutecznie potrafią zachęcić, by przyjechać do Ostrołęki. Nawet z miejsc oddalonych o kilkaset kilometrów (jak to uczyniła niżej podpisana). Warto.
Izabela Fietkiewicz-Paszek